Omgevingswet: van uitvoerend medewerker naar omgevingsadviseur

Van handhaver naar omgevingsadviseur

Medewerkers bij omgevingsdiensten zijn de laatste jaren steeds minder handhaver of vergunningverlener en steeds meer adviseur geworden. Met de komst van de Omgevingswet wordt die ontwikkeling alleen nog maar sterker. Kort samengevat is het werk veranderd van uitvoerend, toetsend en reactief naar faciliterend, regisserend en proactief. Een moderne omgevingsadviseur waarborgt de kwaliteit van de fysieke leefomgeving door waar nodig regels op maat te stellen en deze te controleren en te handhaven. Als omgevingsdiensten deze nieuwe rol op het juiste niveau willen invullen, is het belangrijk dat de kennis en vaardigheden van medewerkers daarbij aansluiten.

Persoonlijk leiderschap

Naast de komst van de Omgevingswet hebben omgevingsdiensten ook te maken met vergrijzing en de instroom van nieuwe medewerkers. Ook dat vraagt om aandacht voor de ontwikkeling van kennis en vaardigheden van medewerkers. Meer in het algemeen zien we dat maatschappelijke, wettelijke en technologische veranderingen elkaar steeds sneller opvolgen. Dit vraagt van publieksprofessionals persoonlijk leiderschap om zichzelf en de organisatie kritisch te kunnen bekijken en verbeteren.

Werkveld Advies Raad

Om omgevingsdiensten te helpen medewerkers op te leiden tot omgevingsadviseurs met het juiste werk- en denkniveau en voldoende kennis van de leefomgeving, wetten, regels en procedures, ontstond bij Omgevingsdienst NL (de vereniging van de 29 omgevingsdiensten) de vraag naar een bacheloropleiding Omgevingskunde. Avans+ heeft die opleiding ontwikkeld in samenspraak met een daarvoor opgerichte Werkveld Advies Raad (WAR). Daarin zitten vertegenwoordigers van onder andere Omgevingsdienst NL, de omgevingsdiensten, regionale uitvoeringsdiensten, Rijkswaterstaat en adviseurs van adviesbureaus.

Omgevingsadviseur: beroepsprofiel en competenties

“De WAR heeft een landelijk beroepsprofiel voor omgevingsadviseurs opgesteld”, vertelt Kees Michielsen van Avans+. “Daarnaast heeft de Raad onderzocht welke competenties van cruciaal belang zijn voor het succesvol functioneren van een omgevingsadviseur. Het gaat dan onder andere om analytisch vermogen, resultaatgerichtheid, overtuigingskracht, omgevingsbewustzijn en zo door. We hebben acht kritische professionele vraagstukken of dilemma’s opgeschreven en gekeken welke combinaties van competenties een omgevingsadviseur nodig heeft om die te kunnen oplossen. Bijvoorbeeld: hoe voer je goed onderzoek uit, zodat je advies gedegen is en niet zomaar onderuitgehaald kan worden?”

Een deeltijdopleiding voor VTH-professionals

Op basis van het beroepsprofiel en de competenties zijn vervolgens de leerdoelen, het programma en de toetsen van de opleiding bepaald. Kees: “Het resultaat is een driejarige bacheloropleiding Omgevingskunde die professionals in deeltijd kunnen volgen. Het gaat daarbij om mensen die werken bij organisaties die zich direct of indirect inzetten voor een veilige, duurzame leefomgeving. Denk daarbij aan omgevingsdiensten, gemeenten, provincies, waterschappen, maar ook advies- of consultancybureaus. Als de NVAO de opleiding volgend voorjaar accrediteert, mogen de deelnemers na afloop de titel BSc voeren.”

Praktijkgericht vanaf dag één

Organisaties die medewerkers naar de opleiding sturen, hoeven geen drie jaar te wachten tot ze daar de vruchten van plukken. Kees: “De docenten komen allemaal uit de praktijk. De opleiding is dan ook zo ingericht, dat medewerkers de theorie direct op hun eigen praktijk kunnen toepassen. Hiermee ontwikkelen deelnemers zichzelf en hun eigen werk. Maar ze worden vanaf dag één nadrukkelijk ook getraind om met een kritische blik naar de organisatie te kijken en ze leren vaardigheden om waar nodig verbeteringen door te voeren.”

Meer informatie over opleiding?

Meer informatie over de Bachelor Opleiding Omgevingskunde vind je op de website van Avans+.