Voorkom eenzaamheid door thuiswerken

Uren turen naar een beeldscherm

Dag in, dag uit thuiswerken bevalt mij en velen met mij slecht. Sowieso heeft niet iedereen er een geschikt huis voor. Te klein, of te veel huisgenoten die voor onderbrekingen zorgen. Maar ook de vele extra uren achter een beeldscherm breken uiteindelijk op. Je mist je informele sociale contacten. Denk aan de gesprekjes bij de koffieautomaat en tijdens de lunch. Of de praatjes onderweg naar je werk.  

Een gebrek aan sociale contacten

In de podcast-serie The happiness lab vertelt Yale professor Laurie Santos over wetenschappelijk onderzoek naar geluk. Aflevering vier gaat over het belang van contact met andere mensen. Een praatje, bijvoorbeeld in de bus of in een winkel, maakt ons gelukkiger. Dat geldt voor extraverte, maar enigszins verrassend misschien, ook voor introverte mensen. En dit ondanks het feit dat bijna iedereen vooraf aangeeft geen zin te hebben in zo’n praatje. Omgekeerd kan een gebrek aan sociale contacten leiden tot gevoelens van depressiviteit en soms ook tot fysieke klachten. 

De verplichting om thuis te werken

Als adviesbureau pleiten we al jaren voor meer mogelijkheden voor medewerkers bij gemeenten om locatie-onafhankelijk te werken. Maar de verplichting om alleen maar thuis te werken bevalt ons ook niet. Teams, Hangouts, Zoom; het zijn handige tools, maar geen vervanging van echt contact. Woorden kunnen sowieso moeilijk op tegen een stevige handdruk of een betekenisvolle hand op de schouder als het gaat om het tonen van begrip of creëren van saamhorigheid. Digitaal missen we bovendien een flink deel van elkaars lichaamstaal. Mensen komen door dit alles aandacht en warmte tekort. Hierdoor stijgt het stressniveau en vermindert de weerstand.  

Beperken van de onvermijdelijke bijschade

De nieuwe afgekondigde maatregelen van 28 september betekenen dat we allemaal verplicht thuiswerken. Hoewel het voor drie weken is aangekondigd, verwacht ik dat dit het komende half jaar het regime is. Hopelijk valt de bijschade mee. Al kunnen we waarschijnlijk een flinke toename van fysieke, eenzaamheids– en depressiviteitsklachten verwachten. Zomaar wat krantenkoppen uit de afgelopen tijd ter illustratie:  

• Fysiotherapeuten zien het aantal thuiswerkklachten toenemen 
• Grote groep werkenden loopt risico op burn-out door coronacrisis 
• Een gebrek aan sociale contacten? Dat is net zo schadelijk als roken
  

Houd je collega’s in de gaten 

Een belangrijk middel in de bestrijding van eenzaamheid en depressiviteit door thuiswerken is elkaar in de gaten houden. Vraag expliciet hoe het gaat als je met elkaar (video)belt. Durf eerlijk te zijn als het thuiswerken je zwaar valt. En luister serieus naar je collega als je merkt dat het allemaal wat veel voor hem of haar wordt. Praat verder niet alleen over werk met elkaar, maar neem ook tijd voor informele onderwerpen als hobby’s.  

Tips tegen eenzaamheid van jezelf en je collega’s

Hieronder nog wat extra tips om eenzaamheid door thuiswerken te bestrijden. De rode draad is dat je vooral voor de informele contacten wat meer moeite moet doen. Dit helpt je je eigen sociale behoeften te vervullen, maar zeker ook het welzijn van je collega’s (of andere mensen om je heen) in de gaten te houden. 

• Maak een wandeling met een collega
  Spreek in de lunch of na het werk af met een collega. En maak samen een wandeling. Wonen je collega’s wat verder weg? Doe dit dan met iemand in de buurt die in hetzelfde schuitje zit als jij.
  
• Organiseer een afdelingsoverstijgende pubquiz
  Het is wel weer beeldscherm, dus niet ideaal. Maar het voordeel is wel dat je eens wat andere mensen ziet en spreekt dan je directe collega’s. En je doet iets leuks en informeels met elkaar. 
  
• Ben je buiten? Spreek dan eens een vreemde aan
  Waarschijnlijk is je eerste reactie op deze tip: ‘echt niet’. Maar regelmatig korte gesprekjes met vreemden maken ons gelukkiger. Dat blijkt uit het eerder aangehaalde onderzoek. Laat je niet te veel beperken door je angst voor de reactie van de ander. De meeste mensen lijken meer op je dan je in eerste instantie denkt. En als iemand geen zin heeft in een praatje merk je dat snel genoeg. Daar staat tegenover dat je er zomaar een paar interessante ontmoetingen door kunt hebben. Sowieso maakt het je trots, omdat je iets durft te doen waar je eigenlijk bang voor bent. 
  
• Dwaal eens digitaal door je gemeente en nodig iemand uit om een kop koffie te drinken
  Het is een iets ‘veiligere’ variant van de vorige tip. Kijk eens op intranet naar wie er allemaal werken bij je organisatie, wie je eigenlijk nooit of zelden spreekt en leg eens contact. Misschien kun je ergens in de buurt een kop koffie drinken. En anders doe je dit digitaal. In het laatste geval is het wel weer beeldscherm, dus niet ideaal, maar het kan zeker voor een interessante ontmoeting zorgen.