Regelanalist: nieuwe rol in het uitvoeringshart van de Omgevingswet
Als de Omgevingswet straks in werking is getreden, gaan toepasbare regels mensen zonder juridische kennis helpen te bepalen of zij voor een initiatief wel of geen vergunning nodig hebben. En ze laten zien welke eisen er gelden voor een activiteit. Regelanalisten spelen een belangrijke rol bij het opstellen van die toepasbare regels. Omdat deze functie voor de meeste gemeenten nieuw is, organiseert Sdu in september de leergang Regelanalist Omgevingswet. Drie docenten vertellen meer over het werk van de regelanalist en de inhoud van de leergang.
Controle van de bruidsschat
Totdat de Omgevingswet in werking treedt, zullen gemeenten als het gaat om de toepasbare regels vooral bezig zijn met de controle van de bruidsschat en de inventarisatie van hun huidige online aanvraagformulieren. Uitgangspunt is dat je straks voldoet aan de wettelijke eisen en minimaal een niveau van dienstverlening aanbiedt dat vergelijkbaar is met je huidige situatie. Voor de controle van de bruidsschat betekent dit dat je kijkt welke regels je overneemt, welke je moet aanvullen en wat een inwoner straks ziet bij een vergunningscheck of vergunningsaanvraag.
Voorkom onwenselijke scenario’s
Claire Vermeulen, regelanalist bij de gemeente Leidschendam-Voorburg, geeft aan dat niets doen met de bruidsschat kan leiden tot een uitkomst die niet overeenkomt met je lokale beleid. “Het kan dan voorkomen dat een burger bij een vergunningscheck van een bepaalde bouwactiviteit als resultaat ‘vergunningsvrij’ leest, terwijl dit niet het geval is. Of dat de vragen zo complex zijn dat een inwoner halverwege al afhaakt. Of dat er simpelweg staat ‘Neem contact op met uw gemeente’, omdat er geen toepasbare regels beschikbaar zijn. Dit zijn allemaal onwenselijke scenario’s.”
Formulieren aanpassen of uitzetten
Han Kuiper, consultant bij Quarant, ziet dit ook tijdens de implementatieprojecten waarbij hij betrokken is. “Het kan zijn dat je extra of andere informatie nodig hebt van inwoners. Dan moet je de formulieren uit de bruidsschat dus aanpassen, zodat je in één keer alle informatie krijgt die je nodig hebt. Het kan overigens ook zijn dat je formulieren uit moet zetten. Zo levert het Rijk bijvoorbeeld een vergunningaanvraag voor particulieren die een alarminstallatie willen aanleggen. Bij heel veel gemeenten is daar echter geen vergunningplicht voor. Dan wil je niet dat burgers eerst een aanvraag indienen om ze daarna het antwoord te sturen dat ze geen vergunning hoeven aan te vragen. Tijdens de leergang vertellen we meer over onze systematiek waarmee je vrij gemakkelijk kunt zien welk werk je nog aan de bruidsschat hebt.”
Gelijk niveau van dienstverlening
Verder is het belangrijk dat gemeenten bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet minimaal een gelijk niveau van dienstverlening bieden. Han: “Dat gaat voornamelijk over de vragenbomen. Daarvan is de afspraak dat als je nu voor een onderwerp al een vragenformulier gebruikt, je als gemeente moet zorgen dat er straks in het Omgevingsloket ook een vragenboom klaarstaat. We leggen uit hoe je het beste kunt inventariseren waar je dat soort formulieren nu gebruikt. En hoe je er vragenbomen voor kunt opstellen.”
De vertaling van het omgevingsplan
Ook nadat de inwerkingtreding een feit is, blijven toepasbare regels veel aandacht vragen. Samen met de juridische vertaling van het omgevingsplan. Want als je inhoudelijk gaat nadenken over je omgevingsplan, krijg je te maken met inhoudelijke eisen, verboden, vergunningplichten en zo door. Hierbij moet je vervolgens telkens nadenken of er behoefte is aan toepasbare regels om mensen te helpen te kijken wat mag en wat niet. En als ze een vergunning moeten aanvragen, moet je weer kijken hoe je wilt dat het formulier eruit komt te zien.
De praktijk en het klantperspectief
Om tot bruikbare toepasbare regels te komen, is meer nodig dan de juridische variant in begrijpelijke taal opschrijven. Tamer el Masri, projectmanager bij FLO Legal, is als regelanalist vooral bezig met het leggen van verbindingen in organisaties. “Vaak is het nodig te kijken naar de juistheid en wenselijkheid van juridische regels in relatie tot de vergunnings- en handhavingspraktijk. Of om al direct bij het opstellen van de juridische regels rekening te houden met het klantperspectief. Als je tijdig in het proces de juiste afstemming weet te organiseren dan levert dat betere toepasbare regels en enorme efficiencyvoordelen op.”
Spin in het web
Claire: “Als regelanalist vervul je een belangrijke, veelzijdige en bovendien nieuwe rol in het uitvoeringshart van de Omgevingswet. Je moet constant zaken organiseren en stakeholders verbinden. Je bent procesbegeleider én uitvoerder tegelijkertijd en betrokken bij 5 pijlers:
- Het wettelijk stelsel; je draagt bij aan het maken van juridische regels en beslismodellen.
- Het DSO; je bent verantwoordelijk voor het publiceren van de toepasbare regels en je onderhoudt contacten met ketenpartners.
- Verbinding; je bent de verbinding tussen het omgevingsplan en het VTH-proces; wijzigingen in het één (omgevingsplan of in het VTH) betekent gevolgen en aanpassingen voor het andere (toepasbare regels).
- Oplossingsgericht; hoe ga je om met de toepasbare regels wanneer het omgevingsplan nog niet klaar is, bijvoorbeeld met je werkingsgebieden.
- Anders werken; je draagt zorg voor de integrale aanpak binnen je eigen organisatie en geeft sturing aan multidisciplinaire teams.
Kortom, de regelanalist is een pionierende spin in het web, die beleid en uitvoering met elkaar verbindt.”
Kennis uit je organisatie halen
Han benadrukt dat regelanalisten dus vooral ook moeten nadenken hoe zij in hun organisatie het maken en beheren van juridische en toepasbare regels organiseren. “Je kunt de regie wel aan een of twee personen geven, maar uiteindelijk gaat het er vooral om dat je de kennis in je organisatie bij elkaar brengt. Bijvoorbeeld de kennis van de geo-specialisten. Want die kunnen met behulp van geo-informatie vaak heel veel vragen laten beantwoorden. Denk aan de regels die er gelden als iemand op een bepaalde plek wil bouwen.”
Eenvoudig en eenduidig communiceren
Tijdens de leergang is er ook aandacht voor de vraag hoe je die toepasbare regels uiteindelijk zo opschrijft dat het grootste deel van de Nederlanders ze ook daadwerkelijk begrijpt. Het befaamde B1-niveau. Docenten van Coform zullen tijdens de leergang uitleggen dat dit niet alleen een kwestie is van gemakkelijke woorden en korte zinnen gebruiken. Je moet ook zorgen dat je vragen logisch zijn opgebouwd en dat het logisch verband tussen vragen helder is. Een tip is bijvoorbeeld de ontkennende vorm te vermijden, want die is heel erg lastig voor veel mensen.
Leergang Regelanalist Omgevingswet
De leergang Regelanalist Omgevingswet vindt plaats op 16, 23 en 30 september. Regelanalisten, maar ook juristen, beleidsmedewerkers en adviseurs die nauw betrokken zijn bij het opstellen van toepasbare regels, krijgen in drie dagen veel handvatten om deze relatief nieuwe en veelzijdige rol in te vullen. Tamer: “We gaan oefenen met praktische zaken. En we geven gerichte verbeteringen aan. Hierdoor hoeven de regelanalisten het wiel dus niet meer telkens zelf uit te vinden. En weten ze wie ze uit de eigen organisatie moeten laten aanhaken.”
Meer informatie?
Han beantwoordt graag jouw vraag en denkt met je mee. Of laat een bericht achter in de chat.
