Papier in doos naast container

Een man van 94 jaar brengt, om lekker in beweging te blijven, regelmatig zijn oud papier naar de papiercontainer. In de stad waar hij woont, lukt het echter vaak niet de containers op tijd te legen. Zo ook medio december. De eerste papiercontainer in de buurt zit tjokvol en naast de container ligt veel papier en karton. Dus loopt de man door naar de volgende container. Zelfde verhaal. Er staat een kartonnen doos naast de container. De man besluit er zijn oud papier, een paar enveloppen en kranten, in te stoppen. Dan waait het in ieder geval niet weg.

Spoedeisende bestuursdwang
Het duurt niet lang of de man ontvangt een brief van de gemeente, want papier naast de container mag niet. In de brief kondigt de gemeente aan dat de man 75 euro moet betalen omdat de gemeente “spoedeisende bestuursdwang” heeft moeten toepassen. Als burger vraag je je allereerst af of de gemeente zomaar mag concluderen dat deze man al het papier en karton naast de container heeft geplaatst. Dit strookt in ieder geval niet met de feiten. En waarom kijkt de gemeente niet naar haar eigen rol? Is een briefje met excuses voor de volle containers niet veel meer op zijn plaats?

Wat is het effect?
De belangrijkste vraag is wat het effect van de brief met bestuursdwang is op de lange termijn. Je wilt zo’n brief van de gemeente niet ontvangen. Maar je hebt ook geen zin iedere keer stad en land af te lopen op zoek naar een container die nog niet helemaal vol is. Dus dan het papier maar bij het restafval? Of zorgen dat je geen leesbaar adres achterlaat als je het toch netjes naast de container zet? Wat wil je als gemeente eigenlijk bereiken? Zoveel mogelijk papier gescheiden ophalen en schone straten lijkt ons. Waarschijnlijk draagt een brief waarin je aangeeft je best te doen containers op tijd te legen, met het verzoek aan de burger te bellen of te appen als die een volle container tegenkomt, daar meer aan bij.

Overkapping terras

In een middelgrote stad heeft een energieke onderneemster een gezellige koffie- en lunchzaak. Zij is net als veel andere horecaondernemers hard getroffen door maatregelen tegen het coronavirus. Tijdens de eerste lockdown-periode zocht zij naar mogelijkheden extra omzet te genereren zodra de deuren weer open mochten. Haar zaak zit in een overdekt winkelcentrum en haar idee was een overkapping boven een bestaand terras aan te leggen. En het dan met heaters wat aangenamer te maken. Voor het terras is destijds vergunning verleend.

Afbreken. Nu!
Uit het niets ontvangt de onderneemster een brief waarin de gemeente haar sommeert de overkapping direct weg te halen. Er is namelijk geen vergunning verleend voor de overkapping. Geen toezichthouder of handhaver die contact heeft gezocht met de onderneemster of met de aannemer die de overkapping aan het bouwen was. Ze zoekt zelf meerdere keren telefonisch contact, maar er is niemand die haar te woord wil staan.

Er is geen vergunning nodig
Na heel veel telefoontjes en verzoeken om een gesprek ontvangt zij uiteindelijk dan de mededeling dat er voor de overkapping géén vergunning nodig is. Kijk je naar dit proces dan vraag je je vooral af waarom de toezichthouder zo bang is met de onderneemster te praten? Waarom heeft hij of zij niet even persoonlijk contact gezocht tijdens de bouw? En gezegd dat hij of zij even moet uitzoeken of er een vergunning nodig is voor de overkapping? En dat het dus verstandig is even met de bouw te stoppen?

Handhaving is gedragsverandering

Al decennialang horen we dat handhaving gedragsverandering is. Daarmee wordt dan meestal verandering van gedrag van burgers en bedrijven bedoeld. Maar het geldt evenzeer voor toezichthouders. Zeker nu we onder de Omgevingswet de verantwoordelijkheid meer bij burgers en bedrijven willen leggen en meer gaan kijken naar wat mogelijk is.

Wat kan wel
Nog meer dan nu is het de bedoeling dat toezichthouders straks eerst kijken wat wel kan als ze een overtreding constateren. Vragen die je je daarbij kunt stellen zijn:

• Wat is de gewenste situatie? (Oud papier in de papiercontainer, schone straat)
• Wat is het echte probleem waarom we die situatie niet bereiken? (Een burger die op een verkeerde manier afval weggooit of de overvolle containers?)
• Hoe bereiken we de gewenste situatie wel? (Voldoende containers die op tijd leeg worden gemaakt. Daarvoor heb je misschien hulp nodig van mensen die melden dat een container vol is.)

Praat met mensen
Knoop verder eens een gesprek aan met mensen als je ziet dat er iets gebeurt waarvan je je afvraagt of het wel of niet mag. Vraag naar de plannen. Zeg dat er een vergunning voor vereist is als je dat denkt. Leg desnoods je twijfel uit als je die hebt. Grote kans dat je een afspraak kunt maken over de vervolgstappen. Als burgers niet willen overleggen of zich niet aan afspraken houden, kun je altijd nog strenge brieven vol juridische maatregelen schrijven.

Hulp nodig?

Veel organisaties zijn druk aan de slag zich voor te bereiden op de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Denk aan aansluiting op het DSO, stappen zetten om te werken met toepasbare regels en de werkprocessen aanpassen. Als Quarant helpen we je daar graag bij. We besteden daarbij veel aandacht aan de impact van deze veranderingen op de mensen in je organisatie. Want wil je de wet niet alleen technisch invoeren, maar ook de beloofde verbeteringen op het gebied van dienstverlening waarmaken? Dan zijn mensen je belangrijkste succesfactor. Wil je meer informatie? Neem dan contact op met Han Kuiper 06 241 336 38, han.kuiper@quarant.nl.