De 3 grootste valkuilen bij samenwerkings-verbanden en fusies
De afgelopen jaren zijn er veel samenwerkingsverbanden bijgekomen. Dit gaat vaak goed, maar helaas niet altijd. Soms raken medewerkers en managers gedemotiveerd in plaats van geïnspireerd. Wat zijn de drie grootste valkuilen bij de oprichting van een samenwerking en hoe vermijd je die?
Meer en meer samenwerkingsverbanden
Nogal wat gemeenten, waterschappen, omgevingsdiensten, veiligheidsregio’s en andere lokale overheden zijn betrokken bij een gemeenschappelijke regeling, ambtelijke fusie of juridische fusie. Zo’n samenwerking wordt vaak getrapt vormgegeven. Dus bijvoorbeeld eerst een ambtelijke fusie met als doel daarna juridisch samen te gaan. Of er wordt een gemeenschappelijke regeling gestart, waar vervolgens vanuit de moederorganisaties de teams één voor één instromen.
Grote impact betrokkenen
De stap naar samenwerking is een verandering met een grote impact op iedereen die erbij betrokken is. Het duurt dan ook even voordat iedereen zijn of haar plek in de nieuwe organisatie heeft gevonden en het werkveld heeft verkend. Daarnaast duurt het even voordat mensen weten of de nieuwe omgeving, collega’s en inhoud van het werk passen bij hun eigen ambities. Gelukkig gaat dit vaak goed, maar niet altijd. Soms zien we samenwerkingsverbanden waar de medewerkers gedemotiveerd zijn geraakt en het ziekteverzuim hoog is.
Prosci: de menskant van verandering3 grote valkuilen bij samenwerkingsverbanden en fusies
We worden regelmatig om advies gevraagd als een samenwerking niet loopt zoals gepland. Er zijn een aantal valkuilen die we daarbij vaak tegenkomen. De volgende drie zijn het meest hardnekkig.
1. Onderschatting complexiteit van de verandering
Het opstarten van een samenwerking is complex voor alle betrokkenen. Dus voor zowel de gemeentesecretaris, het college, de managers als de medewerkers. Het is een verandering die vraagt om goede sturing en communicatie. En een vangnet om niet voorziene zaken op te lossen. Verder is er vooral tijd nodig om een organisatie van “storming” naar “performing” te krijgen. Belangrijk is dat managers tijdens het veranderingsproces kunnen en durven bij te sturen in plaats van dat ze alleen maar de brandjes blussen.
2. Organisaties worden op papier gevormd en daarna met medewerkers gevuld
Op het eerste oog lijkt het misschien een logische volgorde om eerst na te denken over de structuur van de toekomstige organisatie en die vervolgens te vullen met medewerkers, maar de praktijk wijst vaak anders uit. Een projectorganisatie heeft namelijk lang niet altijd goed zicht op de praktische kant van het werk dat medewerkers uitvoeren of de faciliteiten die ze daarbij nodig hebben. Het is dan ook beter om medewerkers samen te brengen en ze samen de organisatie te laten vormen. Daarbij is het belangrijk dat iedereen vanuit zijn eigen capaciteiten een bijdrage kan leveren aan de nieuwe organisatie. Dit zorgt niet alleen voor betere processen, maar ook voor meer betrokkenheid van medewerkers.
3. Gebrek aan verandervaardigheden
Veranderen is een vak. Bij lokale overheden is vaak wel veel aandacht voor de inhoudelijke kant van een verandering, maar minder voor de condities die nodig zijn om een verandering succesvol door te voeren. Een voorbeeld daarvan is de menskant van veranderingen. Voor startende samenwerkingen is een gevolg daarvan dat er achteraf veel tijd en geld geïnvesteerd moet worden om managers en medewerkers weer te motiveren en alsnog op de juiste plek te krijgen.
Mijn organisatie wil niet investeren in verandermanagement. Wat nu?Zorg voor voldoende verandervermogen
Om samenwerkingen te laten slagen, is het belangrijk dat je vooraf zorgt dat het verandervermogen van de verschillende organisaties op orde is. Heb je daar hulp bij nodig? We werken met verschillende methodieken om het verandervermogen van organisaties en medewerkers te vergroten. Neem gerust contact met ons op als je meer wilt weten over de do’s en don’ts bij de oprichting van een samenwerking.
Meer weten over succesvolle samenwerkingverbanden?
Adrie helpt je graag verder. Of stel je vraag in de chat.
