De uitdaging

Het in samenhang registreren en gebruiken van Geo-data voor het oplossen van belangrijke ruimtelijke vraagstukken

Het oplossen van het woningtekort, het terugbrengen van het stikstofprobleem, het inpassen van de energietransitie en het accommoderen van de klimaatverandering. Nederland staat aan de vooravond van grote ruimtelijke vraagstukken die allemaal een claim leggen op de schaarse boven- en ondergrondse ruimte. Tegelijkertijd neemt zowel de beschikbare informatie over de openbare ruimte als de vraag ernaar enorm toe. Aan de overheid de complexe taak die informatie op een eenduidige en begrijpelijke manier aan te bieden. Anders is de kans groot dat inwoners keuzes en handelen van de overheid niet begrijpen, waardoor de weerstand tegen nieuwe ontwikkelingen groeit en het vertrouwen in de overheid afneemt.

De samenhang ontbreekt momenteel

Momenteel is het echter erg lastig voor overheden alle beschikbare informatie over de openbare ruimte op een eenduidige en begrijpelijke manier aan te bieden. Dit komt omdat een visie op de voordelen van een centrale registratie op basis van objecten bij veel organisaties ontbreekt. Afdelingen kijken daarom vooral wat ze zelf wettelijk verplicht zijn in te winnen en wat ze nodig hebben om te beheren. Ze kijken minder hoe ze andere afdelingen kunnen helpen door gegevens anders vast te leggen. En als ze wel data van elkaar willen gebruiken, is het vaak nog niet zo gemakkelijk alle verspreide informatie uit de verschillende systemen te combineren.

De SOR lost niet alles op

De SOR moet een uniforme registratie worden met daarin samenhang tussen de basisgegevens over objecten in de fysieke werkelijkheid. Dit moet zorgen voor een efficiënter beheer van gegevens, minder fouten erin en meer gebruiksmogelijkheden ervan. Een aantal problemen lost de SOR echter niet op. Onder andere:

• de huidige manier van werken leidt tot informatieverlies. Bijvoorbeeld omdat de informatiemodellen van architecten en gemeentelijke registraties niet op elkaar aansluiten. Dit betekent dat beheerinformatie opnieuw ingewonnen moet worden, wat onnodig tijdrovend en kostbaar is.
• de wetgeving voor de verschillende basisregistraties sluit niet altijd goed aan op de dagelijkse praktijk.
• in het huidige SOR-model is er onvoldoende ruimte voor de objecten in de ondergrond (leidingen, kabels, oude funderingen, explosieven, enz.).
• in het huidige SOR-model is er onvoldoende ruimte voor beheerobjecten uit de openbare ruimte.

In 7 stappen een stevig geo-fundament

Lees meer over het belang van meer samenhang in objectenregistraties, de kansen die je dit als gemeente biedt en de stappen die je daarvoor kunt nemen.

Lees meer

Opdracht

De gemeente Rotterdam vroeg Quarant een onderzoek te leiden naar wat de SOR voor de gemeente Rotterdam zou betekenen en inhouden. Is die SOR voldoende om de grote maatschappelijke vraagstukken op te pakken? En zo nee, wat is er dan (extra) nodig?

Aanpak

We hebben gekozen voor een greenfield-aanpak. Nadenken over de mogelijkheden van een objectregistratie als je die registratie, de processen voor inwinning, het beheer en de bediening van afnemers mag ontwerpen zonder je zorgen te maken over belemmeringen in de huidige situatie.

De uitvoering: 3 fasen

We hebben het onderzoek naar de toekomst van objectgericht registreren in Rotterdam verdeeld in 3 fases:

Fase 1: Verkenning

Met:

• Kick-off
  Wat zijn de doelen van het onderzoek? Wat is de planning? En wie gaan we erbij betrekken.
• Inspiratiesessie over de SOR
  Wat is de SOR? Wat is het doel ervan?
• Een marktverkenning
  Hoe kijken de leveranciers die voor Rotterdam actief zijn naar de SOR? Iedere leverancier mocht in ongeveer een uur zijn visie vertellen.
• Brainstormsessie over objectgegevens
  Welke gebruikstoepassingen zijn er voor objectgegevens? Wie zijn de afnemers? En wat hebben die (verplicht) nodig?
• Deskresearch
  Wat staat er in de huidige proceshandboeken van de diverse registraties?

Fase 2: Verdieping

Met:

• Inventarisatiesessie inwinning
  Welke inwinningsprocessen zijn er nu voor het inwinnen van objectgegevens? Welke registratie- en terugmeldprocessen zijn er nu? Zijn de beschreven processen volledig?
• Onderzoek naar de betekenis van de SOR voor de huidige inwinningsprocessen
  Welke gegevens moeten worden ingewonnen? Wat is objectinwinning (basisgegevens object) en wat is objectverrijking (vanuit BAG, WOZ, etc.)?
• Onderzoek naar de processen en gegevensarchitectuur
  Hoe kunnen we starten met de primaire inrichting van een SOR? Hoe sluiten de andere basisregistraties hierop aan? Wat is daarvoor nodig?
• Brainstormsessie: Hoe sluiten toekomstige ontwikkelingen aan bij de SOR?
  3D? BRO? Wat komt er nog meer aan? Kunnen we die ontwikkelingen een plek geven in de SOR? En zo ja, hoe?
• Onderzoek naar de personele consequenties
  Hoe richten we de regie-organisatie in? Welke rollen zijn er straks nodig?
• Concept visiedocument

Een eerste weergave van de resultaten.

Fase 3: Toetsing

Met:

• Toetsen van het concept in de vorm van een World Café
  Hebben we iedereen goed begrepen? Leiden deze tussentijdse resultaten tot nieuwe ideeën en inzichten?
• Delen van de visie met een afvaardiging van de VNG en andere koplopergemeenten op het gebied van de SOR
  Wat vindt de VNG van de visie van Rotterdam? Hoe denken andere gemeenten over de toekomst van de SOR?
• Eindpresentatie visiedocument
  Inclusief overdracht en advies over de vervolgstappen.

Het resultaat

Het rapport Objectregistratie in Rotterdam, van greenfield naar concrete stappen met daarin een streefbeeld voor een objectenregistratie in 2027 in Rotterdam.

Dit streefbeeld:

• gaat verder dan de SOR;
• stelt “het object” centraal, zelfs voordat het onderdeel is van de buitenruimte;
• bevat een 3D-weergave van de objecten, zowel de feitelijke situatie als de geplande of de historische situatie;
• maakt het voor medewerkers en inwoners mogelijk virtueel door de stad te lopen, simpel op de tijdslijn tussen gisteren, vandaag en morgen te wisselen, boven en onder de grond te ‘kijken’ en waar nodig informatie voor het eigen werkproces te verwerven, te verbeteren of te muteren.

Daarnaast staan in het rapport speerpunten en acties voor het vervolg. Denk bijvoorbeeld aan:

• het afstemmen van de verschillen in begrippen tussen registraties en afdelingen;
• het opheffen van juridische en organisatorische barrières;
• het inbedden van geo-informatie in de totale publieke informatievoorziening;
• het afstemmen van registratieprocessen op elkaar;
• het verbeteren van de kwaliteit van gegevens;
• het starten met het vastleggen in 3D;
• het creëren van een SOR-proeftuin.